نقاط قوت مسابقه جادوی صدا

« جادوی صدا » از تازه ترین تولیدات تلویزیون بود که توانست علاوه بر جذب مخاطب برای اولین بار گامی در زمینه توجه به هنر دوبله و صداپیشگی بردارد و حال انتظار می رود قسمت جدید آن ساخته شود.

مسابقه جادوی صدا به تهیه کنندگی حسین حسینخانی اولین پروژه تلویزیونی در حوزه دوبله و صداپیشگی در قالب مسابقه است که نه تن ها در رسانه ملی که طبق تحقیق عوامل این برنامه در دنیا رقیب ندارد . این مسابقه ۱۸ قسمتی اردیبهشت سال جاری روی آنتن شبکه ۳ سیما رفت و ۵۴ شرکت کننده شامل ۲۷ خانم و ۲۷ آقا را در محک آزمون صداپیشگی قرار داد تا با داوری پیشکسوتان عرصه دوبلاژ قابلیت های جوانان امروز را در معرض نمایش بگذارد.

جادوی صدا با وجود فرصت کمی که برای تبلیغ و فراخوان داشت توانست در مدت بیست روز تن ها با زیرنویس هایی که از شبکه سه پخش می شد نظر ۸ هزار نفر را به خود جلب کند و جالب اینکه برنده مسابقه هیچوقت متوجه این زیرنویس ها نشده بود و از طریق دوستانش در جریان چنین مسابقه ای قرار گرفته بود . حسین حسینخانی تهیه کننده، احمد حسینخانی طراح برنامه و کارگردان، افشین زی نوری مجری و میلاد فتوحی برنده مسابقه مهمان این برنامه شدند تا از زبان خودشان در جریان چگونگی تولید و اتفاقات پشت صحنه « جادوی صدا » قرار بگیریم.

در نشستی که با حضور عوامل این مسابقه برگزار شد علاوه بر اطلاعات کامل و دقیق از تولید این مسابقه مباحثی درباره دوبلاژ، استعدادیابی، بازار کار صداپیشگان، جذب جوانان علاقمند به این عرصه و گویندگان و دوبلورهایی که ترک وطن و کار در کشورهای دیگر را به ایران ترجیح دادند مطرح شد . بخش اول این مباحث را می خوانید :

* ابتدا درباره بیرونی ترین بخش مسابقه بفرمایید . زمان پخش که از جایی به بعد مدام تغییر می کرد و مخاطب را تا حدی سرگردان . دلیل این اتفاق چه بود؟

حسین حسینخانی : پخش در دو هفته اول بسیار عالی بود با آنونسی هم که شبکه ۳ رفت به دیده شدن « جادوی صدا » کمک کرد ضمن اینکه در کنداکتور جای زمان پخش سریال قرار گرفتیم و این بهترین ساعت برای یک برنامه تلویزیونی محسوب می شود . البته کار هم قابل اعتنا بود به همین خاطر شبکه تا این اندازه با ما همکاری کرد . تکرار هم ساعت ۱۴ : ۳۰ روز بعد پخش می شد که باز هم زمان مناسبی بود . بعد از هفته دوم به دلیل مسابقات فوتبال، بی نظمی ها در پخش شروع شد و بعد هم برنامه ای مثل « سه شو » با دارابودن اسپانسر به کار ما اولویت داشت که دو آخر هفته جای ما را بگیرد.

* این اتفاق تا آخرین قسمت ادامه داشت و فینال را خیلی ها از دست دادند.

حسین حسینخانی : من قصد گلایه ندارم چون می دانم افراد بسیاری زحمت کشیدند تا فینال مسابقه « جادوی صدا » زمان خوبی پخش شود اما دوستان ما از یک چیز غفلت کردند اینکه اگر ساعت ۲۲ : ۳۰ جمعه شب را برای این پخش در نظر گرفتند به مردم هم اطلاع دهند . یکی از مسابقاتی که چندی پیش از تلویزیون پخش شد از یک هفته قبل قسمت فینال آن زیرنویس همه برنامه های شبکه ۳ بود و اتفاق بدتر اینکه فینال « جادوی صدا » هرگز بازپخش نداشت که ما هم علتش را نمی دانیم.

بسیاری از مردم متوجه نشدند که این برنامه چه زمانی به پایان رسید و جالب اینکه در یکی از جلساتم با مدیران تلویزیون خودشان اذعان داشتند مردم پیامک های زیادی فرستادند تا از تکرار پخش فینال آگاه شوند . مدیران نسبت به این برنامه اقبال خوبی نشان دادند و خوشبختانه بازخورد منفی نداشتیم اما نمی دانم چرا این غفلت پیش آمد.

* با توجه به اینکه بخشی از کار شما به سینمای جهان مربوط می شد اصلاحیه یا ممیزی هم داشتید؟

حسین حسینخانی : یکی از دشواری هایی که به کار ما وارد شد درآوردن پلان هایی بود که تلویزیون امکان پخش آن را نداشت . ما هم نمی توانستیم از قبل هماهنگ کنیم چون بیش از هزار پلان فیلم بود که امکان چک کردن از قبل وجود نداشت . در این بخش اتفاقا نظر پخش غلط نبود و می دانیم سیاست هایی هست که باید در نظر گرفته می شد . تن ها اتفاق ناراحت کننده ای که به طور کل در سیستم پخش وجود دارد این است که سلایق شخصی در بازبینی صحنه ها و پلان ها دخالت می کند . به همین خاطر گاهی در بازبینی می گفتند اشکال دارد ولی وقتی به سطوح بالاتر نشان می دادیم می گفتند مشکل نیست و می توانید پخش کنید . اگر ضوابطی حاکم باشد که همه در مراتب مختلف مسئولیت یک نظر داشته باشند کار برای برنامه سازان هم راحت تر خواهد بود . من شخصا از همه مدیران پخش و مدیر گروه که زحمات زیادی متحمل شدند سپاسگزارم که نهایت همکاری را با ما داشتند.

* طرح و ایده « جادوی صدا » اولین بار کی و چگونه مطرح شد؟

حسین حسینخانی : ۳ سال پیش غلامرضا میرحسینی از مسئولان تلویزیون که آن زمان در سمت مدیر تولید سیما فعالیت می کرد طرحی در ذهنش بود و چون می دانست من هم این دغدغه را دارم ۱۴ ماه پیش با من در میان گذاشت و پرسید آمادگی انجامش را دارم یا خیر . من هم استقبال کردم و به همراه احمد حسینخانی پسرم که طراح و کارگردان مسابقه بود درباره قالب برنامه و چگونگی اش به نتیجه رسیدیم و به مرور سایر عوامل هم انتخاب شدند.

شاید دیدن چهره و شنیدن صداهای جادویی دوبله ایران، پشت میز قضاوت، در مسابقه ای با عنوان « جادوی صدا » یکی از بهترین ابتکارات اخیر دست اندرکاران تلویزیون در ساخت مسابقات تلویزیونی است، چرا که ضمن معرفی چهره های پشت پرده سینما و تلویزیون ایران به دوستداران هنر دوبله ،محملی را برای رقابت علاقه مندانی که آرزوی « دوبلور » شدن در فیلم های سینمایی و سریال های تلویزیونی ایرانی یا خارجی در سر دارند فراهم کرده است.

این مسابقه در واقع حکم « استعدادیابی » را برای هنری دارد که متأسفانه باکمبود آموزش های فنی و تکنیکی و کمبود انگیزه سختکوشی گذشتگان، بزرگان خود را یک به یک به دلیل کهولت سن از دست داده و کمتر جایگزین شایسته ای برای آن ها دارد.

مسابقه جادوی صدا مسابقه دوبله جادوی صدا ثبت نام در مسابقه جادوی صدا

ایرادات فنی مسابقه وجود چند اشکال در این مسابقه تلویزیونی که هرشب از شبکه سوم سیما پخش می شود ، باعث شده است رقابت شرکت کنندگان با یکدیگر ، کمی ملال آور به نظر آید . نخست آن که مجری -که خود از گویندگان با سابقه سینما و تلویزیون به شمارمی آید- در اجرای مسابقه، تحرک، صمیمیت و لحن مناسب مسابقه های تلویزیونی این چنینی را ندارد.

« افشین زی نوری » هرچند می کوشد لحن جدی و خشک صدای خود را در این مسابقه، گرم و صمیمی جلوه دهد، اما باید اذعان کرد در رسیدن به این هدف موفق نیست.

البته نمی توان خرده ای به این دوبلور باسابقه گرفت، چراکه مجری گری، به توانمندی های ویژه و خاصی نیازدارد که نمی توان آن ها را از یک دوبلور انتظار داشت و به نظرنگارنده، شاید انتخاب یک دوبلور به عنوان مجری « جادوی صدا » با محتوای مسابقه همخوانی داشته باشد اما به همان نسبت لحن رسمی و خشک و جملات تکراری مجری در پستی « غیرتخصصی » ؛ از لطف و صمیمیت برنامه کاسته است. نکته دوم این که رقابت گروه های شرکت کننده هر شب توسط دو گروه سه نفره مختلف از دوبلورهای باسابقه، قضاوت می شود و میزان سختگیری آن هانیز در امتیازدهی به شرکت کنندگان تأثیری متفاوت دارد.

حال آن که امتیازات همه شرکت کنندگان در یک ترازو قرار می گیرد و در بخش نهایی لحاظ می شود!در حالی که به نظر می رسد اگر مسابقه، توسط گروهی ثابت قضاوت می شد، امکان رعایت مساوات بیشتری ( که مبنای اصلی مسابقات تلویزیونی است ) وجود داشت.

هر شرکت کننده در این مسابقه در دو بخش « آسان » و « سخت » ، روی تصویر شخصیت های یک فیلم سینمایی خارجی، گفت وگوهایی را به فارسی دوبله می کند که البته نوع نقش و پیر یا جوان بودن شخصیت نیز در درست نشستن « کلام » برلب هنرپیشه خارجی تأثیرگذار است.

به همین دلیل وقتی داوران از شرکت کنندگان می خواهند از صداسازی و به اصطلاح « تیپ گویی » روی تصویر هنرپیشه ها خودداری کنند؛ این شاخص در امتیاز آن ها « شرایط نابرابر » ایجاد می کند . نکته دیگر « سینک » یا « ناسینک » گفتن “کلام” است که البته ربطی به پیر یا جوان بودن شخصیت های اثر ندارد و فنی تخصصی در دوبله به شمار می رود . در واقع سیلاب بندی دقیق جملات و کلمات روی کلام بازیگر است که سختی کار دوبله را دوچندان می کند و مجالی برای تعیین سطح فنی شرکت کنندگان محسوب می شود.

در برخی موارد نیز اظهارنظر داوران این مسابقه ( که همگی جزو بزرگان دوبله ایران هستند ) شامل جملات کوتاه تکراری است که تفاوت سطح چندانی برای بیننده تلویزیونی مشخص نمی کند . ( گرچه همیشه چنین نیست ) ایراد دیگر خطاب کردن “نام کوچک” شرکت کنندگان به جای “نام خانوادگی” آن ها در طول مسابقه توسط مجری است که شاید نوعی صمیمیت را بر مسابقه حکمفرما کند؛ اما در شرایطی که شرکت کننده مسن تر از مجری است، لحنی نامناسب و به دور از ادب ایجاد می کند . استفاده از منابع محدود و تکراری ( از میان انبوه آثار دوبله شده ) در مسابقه، تیتراژ و پایان بندی نه چندان خلاقانه، غیبت برخی بزرگان دوبله چون خسرو خسروشاهی، شهلا ناظریان و … در بیان خاطرات کوتاه از بزرگان صنعت دوبله و … از جمله دیگر نقاط ضعف « جادوی صدا » به شمار می رود.

مسابقه جادوی صدا مسابقه دوبله جادوی صدا ثبت نام در مسابقه جادوی صدا

نقاط قوت اما مسابقه تلویزیونی « جادوی صدا » ، دو بخش مهم و جذاب دارد که از جمله لحظات دیدنی آن به شمار می آید . نخست، معرفی اجمالی بزرگان “درقید حیات” دوبله ایران با نمایش نمونه هایی از دوبله های جاودان آن ها و دوم، یادی از “بزرگان از دست رفته” صنعت دوبله است که برای علاقه مندان جدی سینما شنیدن صداهای ماندگار دوبله ومرور خاطرات دیگر هنرمندان دوبله از هنر آن ها بسیار لذتبخش است و حکم آرشیوی زیبا و به یادماندنی از صداهایی را دارد که خاطرات بسیاری را زنده می کند.

متأسفانه هنرمندان مظلوم و بزرگ دوبله ایران -که تن ها برای علاقه مندان جدی تر سینما شناخته شده هستند- نقش بزرگی در معرفی بازیگران و حتی فروش فیلم ها داشته اند و کمتر کسی است که خالق این صداهای ماندگار را روی تصاویر چهره های شناخته شده سینما فراموش کند . بزرگانی که هر یک چون نگینی بر تارک دوبله ایران دست نیافتنی می نمایند.

از جمله این هنرمندان فقید می توان به زنده یادان : احمد رسول زاده، حسین معمارزاده، صادق ماهرو، ایرج و کاووس دوستدار، ایرج ناظریان، علی کسمایی، اصغر افضلی، عزت ا… مقبلی، فهیمه راستکار، نیکو خردمند و … اشاره کرد که ای کاش در زمان حیات شان و در برنامه هایی از این دست، از خدمات بی بدیل آن ها بیشتر یاد می شد.

در هرحال، کم ترین امتیاز این مسابقه تلویزیونی، معرفی بزرگان دوبله سینما و تلویزیون ایران به نسل آینده است که در همین حد نیز امری بسیار مفید و تأثیرگذار است و زحمات تهیه کنندگی این برنامه تلویزیونی توسط « حسین حسین خانی » را نباید دستکم گرفت.

مسابقه جادوی صدا مسابقه دوبله جادوی صدا ثبت نام در مسابقه جادوی صدا